|  
 
Tôi cũng kiên nhẫn bảo: Tôi là người cầm 
bút, kể từ ngày nào ông bắt giữ tôi, tôi vẫn kiên định: Tôi chỉ có một khát 
vọng, khát vọng cháy bỏng là được nói với mọi người là chúng ta đang sống những 
ngày như thế nào. Vụ xử Cù Huy Hà Vũ đang thu hút sự quan tâm của toàn xă hội, 
cả trong nước, cả ngoài nước. Tôi sẽ viết cái ǵ nếu như tôi của ru rú ngồi nhà 
tưởng tượng rồi cho ra những bài nịnh cho an toàn? Nói thật ḷng nhé, bài nịnh 
đă có hơn 700 tờ báo và tạp chí, hàng trăm đài truyền thanh, truyền h́nh làm 
rồi, không cần đến cái ngữ tôi. Vả lại, không dám ra đó, ngay các ông cũng khinh 
tôi, coi tôi là thứ “xạo - cuội” chứ dân chủ, phản biện cái quái ǵ!? Chẳng biết 
nói thế, tôi có làm anh ta phật ư không. Chỉ thấy anh ấy cũng lịch sự lặng lẽ 
cáo từ. Một lúc sau tôi cũng dắt xe ra đường, tôi sẽ đến toà bằng xe đạp như 
ngày nào tôi đến với toà xử Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, Vũ Hùng… 
Tôi mải miết đạp xe len lỏi trong cả một 
biển xe máy, ô tô các loại. Trong đoàn người hối hả, cuống quưt đua chen, tôi 
nhận thấy, dù có sự kiện nhạy cảm thế này mà suốt lộ tŕnh từ Hà Đông ra tới toà 
án thành phố, không một lần tắc đường. Cảnh sát giao thông điều khiển đi lại 
thông suốt. Tôi lướt qua những điểm đỗ xe bus, chứng kiến những gương mặt ơ hờ 
đứng ngóng chờ xe, qua cổng các trường Đại Học Kiến Trúc, Đại Học Quốc Gia chứng 
kiến biết bao gương mặt trẻ tương lai của đất nước rất thời thượng nhưng cũng 
rất vô tâm trước thời cuộc. Không biết có phải đây cũng là một trạng thái tâm lư 
đặc biệt chỉ có ở người Việt Nam giai đoạn này hay không. 
Gửi xe vào băi giữ xe của Cung văn hoá Việt 
Xô, lững thững quay ra, th́ gặp cựu đại tá T… mái tóc trắng xoá, người đă từng 
cùng đơn vị với anh hùng Tô Vĩnh Diện những ngày kéo pháo vào, kéo pháo ra ở 
Điện Biên Phủ. Thấy tôi ông nheo mắt cười rồi giơ tay làm chữ V để chào tôi rồi 
lượn một đường cua rất điệu nghệ vào băi đỗ xe. 
Qua đường Yết Kiêu, qua đường Lư Thường 
Kiệt, đến đường Hai Bà Trưng, tôi có mặt ở cổng Toà Án Hà Nội lúc 8h15 phút. 
Nh́n bao quát dọc đoạn phố này, tôi thấy ở bên đường phía bệnh viện có những đám 
đông dân chúng lẫn với rất đông công an mặc sắc phục, CSCĐ mặc trang phuc xám, 
đi giầy bốt, rất đông nhân viên an ninh không mặc sắc phục, trên tay họ không 
phải là dùi cui mà là điện thoại di động, là camera ghi h́nh, máy ảnh kỹ thuật 
số. Tôi thấy có nhiều tiếng la ó, thấy những lẵng hoa rất lớn trên tay những 
người phụ nữ lam lũ đang bị xô đẩy ra xa. Tôi đoán đây là hoa của dân oan, của 
giáo dân đâu đó trong nước muốn dành cho ông Cù Huy Hà Vũ, người đă bênh vực họ 
sẽ bị ra toà vào sáng ngày hôm nay. Bên đường đối diện, xế trước toà nhà thư 
viện quốc gia đậu chềnh ềnh một xe ṿi rồng phun nước mầu đỏ rực đầy uy lực răn 
đe. 
V́ mê mải quan sát đám đông bên kia đường, 
tôi không hay biết là sau lưng tôi chiếc taxi Mai Linh đang bấm c̣i inh ỏi đă kè 
sát bên tôi. Nhảy vội lên hè đường, chiếc taxi cũng vụt đi, thoảng trong tai tôi 
là câu chửi: “…thằng già điếc à?” của tay tài xế trẻ măng đầu trọc lốc. Tôi lẩm 
bẩm: Mày chỉ được cái là giỏi hùng hổ với chúng tao, đố mày chửi thế với đám 
“Người Lạ”, “Nước Lạ” đấy! Bằng tuổi chúng mày thế hệ chúng tao là “bụi trường 
chinh phai bạc áo hào hoa”, là xẻ dọc Trường Sơn là làm việc bằng 2 v́ CNXH chứ 
đâu có như chúng mày. 
Tôi rất bất ngờ khi thấy đứng rất gần tôi, 
bên một gốc cây lớn, một cụ ông rất đẹp lăo, tay trái cụ đang lần tràng hạt, tay 
phải cụ cầm một cây nến lớn đang leo lét cháy. Cụ đang lim dim đọc Kinh Hoà 
B́nh. Tôi nghe rất rơ lời của Thánh Phanxico: 
“Để con đem yêu thương vào nơi oán thù. 
Đem thứ tha vào nơi lăng nhục 
Đem an hoà vào nơi tranh chấp 
Đem chân lư vào chốn lỗi lầm 
Để con đem tin kinh vào nơi nghi nan 
Chiếu trông cậy vào nơi thất vọng 
Để con rọi ánh sáng vào nơi tối tăm 
Đem niềm vui đến chốn u sầu”. 
Tôi đường đột đến bên cụ lễ phép hỏi: Ban 
ngày mà cụ đốt nến làm ǵ? Nh́n tôi, kẻ ngoại đạo, cụ nhân từ giảng giải: Tôi 
đốt nến là để đốt lên ánh sáng của công lư, ánh sáng của sự cứu rỗi, mang lại an 
hoà cho mọi người dân Việt Nam. Câu chuyện giữa cụ già và tôi đă lọt vào tai một 
người xe ôm đứng gần đó. Thấy anh ta bất ngờ rút điện thoại gọi đi đâu đó, tôi 
đoán anh ta là một nhân viên an ninh cải trang đang làm nhiệm vụ. Tôi linh cảm 
thấy không nên đứng lâu ở đây. Trước khi rút đi, tôi nói với ông cụ: Cụ đă già 
quá rồi mà cụ vẫn chưa hết lo lắng cho mọi người, chẳng bù cho biết bao người 
đang đi qua con đường này một cách hết sức dửng dưng. 
Tạm biệt cụ già đốt nến, tôi cố tiến sát 
tới cổng toà án hơn, phải lách qua biết bao camera đang hối hả ghi h́nh nhận 
diện mọi di động trên đường, th́ giật ḿnh khi có người vỗ vào vai và hỏi: Đạo 
diễn điện ảnh Trần S. phải không? Tôi quay lại ngơ ngác nh́n một người đàn ông 
dáng dấp rất nghệ sĩ có lẽ phải hơn tôi dăm tuổi. Để ông khỏi khó xử, tôi ậm ờ 
không nói rơ điều ǵ bằng một câu hỏi ngược lại: Huynh đến đây làm ǵ đấy? Ông 
ta vui vẻ bảo: Moa đến để khẳng định điều mà Moa hằng nghĩ: “Những ǵ đúng đắn 
mà lại bất lợi cho chính thể này là họ sẽ đàn áp – Những ǵ sai trái mà có lợi 
cho họ th́ họ ok!”, thế Toa nghĩ thế nào? Tôi bảo: “Tôi không phải là đạo diễn 
điện ảnh như huynh nghĩ đâu, tôi là người cầm bút tự do. Tôi đến đây để được 
nh́n rơ gương mặt của đồng bào tôi trong những ngày này, để được nghe, được biết 
đồng bào tôi nghĩ ǵ, nói ǵ về những ngày tháng này”. 
Tôi và người đàn ông có dáng dấp nghệ sĩ 
chẳng kịp nói với nhau nhiều th́ xung quanh vang lên những tiếng la hét rất 
huyên náo. Một chiếc xe bus lớn đỗ xịch bên lề đường. Tôi thấy xuất hiện rất 
nhiều các nhân viên công lực mặc thường phục đeo băng đỏ trên tay, cứ hai người 
trấn áp quyết liệt một người rồi đẩy người bị bắt giữ vào trong xe bus. Người bị 
trấn áp đa phần là các nữ dân oan ở ngoại tỉnh, họ xanh xao, lam lũ và gầy yếu . 
Nh́n cảnh tượng đó Lăo Nghệ Sĩ bỗng nói một tràng tiếng Pháp mà tôi chẳng hiểu 
là ông nói ǵ, đoạn ông nh́n tôi bằng cặp mắt buồn rười rượi, ông nhún vai bỏ 
đi. Tôi nhanh chân bước vội vào siêu thị sách ở kề bên đường. Vào đó mới hay có 
khá đông người đă vào đó rồi, chẳng biết ai là khách đi mua sách, ai là an ninh, 
ai là người đến xem toà. Tôi lang thang qua các kệ hàng bán văn pḥng phẩm, cố 
bắt chuyện với một ông trạc tuổi tôi, dáng dấp như một nhạc sĩ. Tôi linh cảm ông 
ta cũng như tôi thôi, đang muốn quan sát thế thái nhân t́nh ở phiên toà này. Tôi 
đă thất bại, có lẽ “Nhạc Sĩ” không tin tôi là người có thể bắt chuyện được, theo 
ông tôi là một “Xen Đầm” đang làm công vụ! 
Không thể ở lâu trong siêu thị sách được, 
tôi lại bước ra đường rồi rẽ vào Bar Café trước sảnh Thư Viện Quốc Gia gọi một 
ly chanh vắt, tôi tá hoả khi biết giá ly nước là 2 USD (45000VND), tôi vẫn ok v́ 
rất cần chỗ ngồi hợp pháp để vừa quan sát vừa ghi chép. Cuối cùng tôi cũng chẳng 
ghi chép được ǵ v́ 2 ông Mục sư Tin Lành cũng tuổi như tôi ngồi bàn bên tranh 
luận với nhau quá ầm ĩ về đời sống tâm linh, về Phan Thị Bích Hằng, về Trung tâm 
tiềm năng con người ở Đông Tác, nơi đó tôi có một ông thầy đang làm việc và việc 
trung tâm này đă bị cơ quan an ninh xâm nhập như thế nào. Công nhận là các vị 
Mục sư có tŕnh độ diễn thuyết và kiến thức là thâm hậu rất đáng nể. 
Tôi chỉ thực sự bứt ra khỏi những tranh 
luận của 2 vị Mục sư này khi một cháu thanh niên đeo kính trắng dáng dấp ốm o lễ 
độ kéo ghế xin ngồi cùng tôi với một phin café với giá cũng là 2,5 USD! Tôi và 
cháu hoà chuyện với nhau rất nhanh. Cháu cho tôi biết cháu sinh năm1977, quê ở 
Việt Tŕ. Cháu đă từng học Toán đến năm thứ 4 Đại Học Sư Phạm Hà Nội th́ bỏ học 
v́ thất vọng khi nghĩ về tương lai. Cháu đang làm chủ một cửa hàng nhỏ bán sách 
giáo khoa ở Việt Tŕ, sống độc thân v́ bị suy thận. Cháu bảo, qua đời sống mạng, 
cháu rất kính trọng Luật sư Cù Huy Hà Vũ. Cháu bảo: Hôm qua thằng bạn cháu cũng 
làm CSCĐ biết cháu sẽ đi Hà Nội v́ việc này đă gọi điện bảo đừng đi chẳng có lợi 
lộc ǵ đâu, án bỏ túi rồi. Cháu vẫn cứ đi, chỉ v́ một lẽ rất đơn giản: Cháu 
không hề bất ngờ trước những ǵ vừa xảy ra, biết chắc rằng người ta không để cho 
ai vào dù họ tuyên bố là xử công khai, nhưng không đi cháu thấy lương tâm ḿnh 
bất ổn. Cháu bảo, gần đây cháu rất tâm đắc khi đọc 3 bài viết của các tác giả 
Nguyễn Minh Cần, “Không ai được đùa với cách mạng và nổi dậy”, Tô Hải với bài 
“Hương hoa lài làm tôi nhức óc”, và bài “Cách mạng đâu có đơn giản chỉ là hiệu 
ứng của đám đông” của thầy giáo Nguyễn Thượng Long. Cháu bảo, theo cháu các tác 
giả này là những người có trách nhiệm. Tôi ém nhẹm với cháu việc tôi là ai đang 
ngồi trước cháu và chúc cháu gặp được nhiều an lành rồi tạm biệt cháu sau khi đă 
trao cho nhau email. Phía trước tôi c̣n quá nhiều công việc. 
Tôi bước ra khỏi Bar Café, lững thững rời 
khỏi đoạn phố Hai Bà Trưng lúc này đă bị công an khoá chặt 2 đầu bằng hàng rào 
sắt. Vào tới đầu phố Lư Thường Kiệt th́ một dân oan quen biết tiến đến sát tôi 
th́ thào: Ông cẩn thận đấy, ông đi đâu là tôi thấy một công an bám sát ông đấy. 
Tôi bảo: Xin cám ơn, việc ḿnh ḿnh làm, việc họ họ làm, kệ họ thôi, cần nhất 
đừng có làm điều ǵ trái đạo lư. 
Trở về đến trước cung Lao Động Việt Xô 
trong một tâm trạng mệt mỏi và buồn bă, rẽ vào quán bia Việt Hà, chưa uống hết 
một vại th́ thấy viên Trung Tá “Giặc Lái” quen biết tôi dắt xe vào. Trung Tá 
cũng làm một cuộc thị sát như tôi và cho tôi biết vừa có hàng loạt vụ bắt bớ 
diễn ra trong buổi sáng hôm nay, trong đó có những gương mặt nổi tiếng như Bác 
sĩ Phạm Hồng Sơn, Luật sư Lê Quốc Quân người đang là ứng cử viên Quốc Hội độc 
lập, và điều mà tôi thú vị nhất là ông nói ông là chỗ thân t́nh với tướng Nguyễn 
Trọng Vĩnh. Tôi càng thú vị hơn khi được biết bạn học với tôi ở cấp 3 Nguyễn 
Trăi Hà Nội những năm đầu 1960 Nguyễn Nguyên B́nh là con gái cụ Vĩnh. Nguyên 
B́nh tốt nghiệp văn khoa sau Nguyễn Phú Trọng 2 năm. Nguyên B́nh đă từng làm 
phiên dịch tiếng Tàu khi hỏi cung tù binh Trung Quốc sau chiến tranh biên giới 
1979. Vừa qua Nguyên B́nh viết thư ngỏ cho Nguyễn Phú Trọng, nhắc ông đừng làm 
những ǵ để các thầy cô giáo cũ, bạn bè cũ phải phiền ḷng và cũng nhờ Trung Tá 
mà tôi biết tấm ảnh mà ông Hồ Chí Minh bón cơm cho cháu bé ở chiến khu năm 1948 
hay 1949, cháu bé đó chính là Nguyên B́nh, và một bức ảnh lịch sử nữa là bức ảnh 
Hồ Chí Minh bồng trên tay một bé gái được phóng rất lớn đang treo ở toà nhà đối 
diện với Bách Hoá Tổng Hợp cũ, bé gái đó cũng chính là h́nh ảnh Nguyên B́nh 60 
năm về trước. Tôi cũng chẳng thể ngồi với viên Trung Tá không quân đó được lâu 
khi anh bạn tôi nháy máy nhắc tôi cụ Lê Hồng Hà nguyên Đại Tá, Bí thư Đảng đoàn 
Bộ Công An, nguyên Chánh Văn pḥng Bộ Công An muốn gặp tôi. Tôi đoán cụ muốn tôi 
tường thật cho cụ biết không khí ở bên ngoài phiên toà. 
Tạm biệt người bạn không quân, tôi lấy xe 
ra khỏi băi gửi, chưa kịp lên xe th́ "Người Đương Thời" Đỗ Việt Khoa hối hả gọi 
điện tới, hỏi tôi đang ở đâu. Tôi hỏi v́ sao Khoa biết số máy của tôi khi mà cả 
2 số cũ của tôi đang bị kẻ xấu khống chế khủng bố, rồi tóm tắt với Khoa những ǵ 
mà tôi vừa quan sát được trước cổng Toà. Khoa bảo: Khoa đang đứng với dân oan ở 
đường Lư Thường Kiệt, Lănh đạo Sở GD-ĐT Hà Nội và Hiệu Trưởng PTTH Thường Tín A 
theo lệnh của công an đă cả chục lần yêu cầu Khoa về trường ngay. Khoa cứ rền rĩ 
bảo: Xử công khai mà lại cấm đoán thế này th́ là công khai cái ǵ, rồi Khoa cũng 
bảo: Em cũng chẳng lạ hiện tượng này, nhưng v́ không được vào mà không đi cứ 
thấy trong ḷng áy náy thế nào ấy. Tôi chia sẻ với Khoa những ǵ vừa thu hoạch 
và cảm nhận được rồi động viên, nhắc nhở Khoa kiềm chế trước các ông Hiệu 
Trưởng, các bà Hiệu Trưởng, cùng các quan GD khác trên Sở, trên Bộ… Họ cũng đang 
hôn mê trong quyết tâm “Giáo Dục Đào Tạo chỉ biết c̣n Ghế là c̣n Tiền”… 
Tạm biệt Đỗ Việt Khoa, tôi nhanh chóng hoà 
ḿnh vào ḍng người, ḍng đời, ḍng xe cộ đang cuống cuồng đua chen mà buồn cho 
nhân t́nh thế thái. Tôi đă có một buổi sáng vô tích sự! Một buổi sáng: 
“Ta dạo bước trên đường phố Huế, 
Dửng dưng không một cảm t́nh chi…” 
(TH) 
Không, tôi không dửng dưng, không vô cảm 
với cuộc đời này, cơi tạm này. 
Ít nhất từ những ǵ mà tôi quan sát được 
phía bên ngoài của phiên toà xét xử Cù Huy Hà Vũ vào sáng hôm nay cũng đủ để 
nói, những cảnh báo của tôi trong bài “Cách mạng không đơn giản chỉ là hiệu ứng 
của đám đông” là có cơ sở là không sai. C̣n nếu ai bảo tôi là kẻ bàn dùn, là 
thằng hèn tôi xin không tranh biện. Xin cũng được nói lại điều mà Tiến sĩ Luật 
Cù Huy Hà Vũ đă nói trong toà: “Tổ Quốc Việt Nam – Nhân Dân Viêt Nam sẽ phá án 
cho tôi!”  |